Historia Muzeum Ziemi Złotowskiej

Muzeum Ziemi Złotowskiej

Początki gromadzenia zbiorów datuje się na lata 1916-1917 w budynku Starostwa Powiatowego, a zasługę tę przypisuje się ówczesnemu staroście doktorowi Janssenowi. Niestety, już w 1935 roku większość eksponatów została wywieziona do Piły, gdzie tworzono Grenzland Museum, a po II wojnie światowej ślad po nich zaginął. Jednak odnalazł je po latach wybitny archeolog (złotowianin z urodzenia), prof. Andrzej Kokowski, na terenie Niemiec, i opisał w książce „Moja przygoda z archeologią, czyli najstarsze zabytki Złotowszczyzny”.

Kilka lat po wojnie, w 1956 roku, działające przy Domu Kultury w Złotowie Koło Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego ogłosiło konkurs etnograficzny mający na celu „ocalenie resztek kultury ludności rodzimej dla potomności i dla nauki polskiej”. Plon tego konkursu oraz bezcenne materiały Polskiego Towarzystwa Historycznego O/Złotów, wreszcie pamiątki zebrane przez nauczycieli i uczniów Państwowego Liceum Pedagogicznego w Złotowie – to pierwsze eksponaty muzealne, dające nadzieję na utworzenie muzeum regionalnego. Powołano komitet organizacyjny – na czele którego stanął niezastąpiony Jan Kocik – do współpracy z innymi muzeami i do pozyskiwania sprzymierzeńców (zakłady pracy, pasjonaci historii).

Najpierw na siedzibę muzeum przydzielono lokal zastępczy przy ul. Zamkowej 5. W dwóch pomieszczeniach zorganizowano pierwszą ekspozycję „Wystawa pamiątek historycznych Ziemi Złotowskiej”. Planowano jak najszybciej, gdy tylko szkoła rolnicza wybuduje dla siebie nowy gmach i opuści pałac Działyńskich, przenieść muzeum do pomieszczeń pałacowych. Planu tego nigdy jednak nie zrealizowano, a na potrzeby muzeum regionalnego zaczęto remontować i przebudowywać zabytkowy, XVIII-wieczny dom mieszczański przy ul. Wojska Polskiego 2. Prace konserwatorskie – pod nadzorem Katedry Historii Architektury i Sztuki Politechniki Warszawskiej trwały trzy lata, od 1963 do 1966 roku. W październiku 1966 r. uroczycie udostępniono mieszkańcom Złotowszczyzny nowy obiekt muzealny.

Ze spraw formalnych należy odnotować kilka ważnych dat i faktów: 19 września 1962 r. Ministerstwo Kultury i Sztuki (z datą wsteczną od 9 maja 1962) zatwierdziło powstanie złotowskiego muzeum. To historyczne wydarzenie poprzedziła uchwała Prezydium Powiatowej Rady Narodowej powołująca do życia „muzeum regionalne Ziemi Złotowskiej z siedzibą w Złotowie – w celu krzewienia przywiązania i miłości do ziemi naszych przodków”. Termin wykonania uchwały określono na 31 stycznia 1960 r., czyli na 15. rocznicę powrotu Złotowa do Macierzy. Począwszy od 1961 roku Wydział Kultury Powiatowej Rady Narodowej przyznawał na zorganizowanie muzeum stosowne środki finansowe.

W Muzeum Ziemi Złotowskiej znajdują się zbiory archeologiczne, historyczne i etnograficzne związane z miastem i okolicą, akcentujące przede wszystkim polskość Krajny Złotowskiej oraz walkę o język polski i tożsamość kulturową Ziemi Złotowskiej w czasie 173 lat niemieckiego panowania na tych terenach. Z powodu małej powierzchni ekspozycyjnej mniej niż połowa zbiorów jest udostępniona zwiedzającym.

Dziś muzeum nadal dokumentuje historię regionu, ale pełni też funkcję placówki naukowej i wystawienniczej. Tu można obejrzeć dzieła twórców profesjonalnych i nieprofesjonalnych, wystawy okolicznościowe i tematyczne, jak też zaopatrzyć się w literaturę regionalną z bogatej oferty.