30 czerwca1934 r. mija 90 rocznica „nocy długich noży”, która była konsekwencją „puczu Rohma’. W literaturze wykrycie tego spisku przypisuje się złotowskiemu przywódcy faszystów niemieckich, politykowi NSDAP i SA, Arno Mantheyowi z Górznej koło Złotowa.

Ciekawa, aczkolwiek kontrowersyjna postać – Arno Manthey.

Urodzony w 1888 w Szubinie, w latach 1914-1918 brał udział w I wojnie światowej, w której dosłużył się stopnia oficera. Stał się głośny jako dowódca grenzschutzu w czasie powstania wielkopolskiego w walkach o Szubin i Żnin. W potyczce z powstańcami inowrocławskimi pod Solcem Kujawskim odniósł przeszło trzydzieści ran, z których „wylizał się” w latach międzywojennych. Zamieszkał w Górznej w powiecie złotowskim, gdzie przejął wiejską gospodę, którą ponad 20 lat była w posiadaniu rodziny Semrau. Manthey należał do założycieli partii nazistowskiej w powiecie złotowskim. W czasach nazistowskich był prezesem Izby Rolniczej, zarządcą domen książęcych, prezesem Związku Psów Rzeszy i w 1934 r. generałem broni formacji SS (niem. Obergruppenführer) we Frankfurcie nad Odrą. To wysokie wyróżnienie miał otrzymać za to, że wykrył spisek Röhma przeciwko Hitlerowi. W maju 1934, Szef sztabu  SA, Röhm odwiedził Złotów. Ze Złotowa udał się do Połczyna, gdzie miały mieć miejsce rozmowy spiskowe przeciwko Hitlerowi. Mathey o tym wiedział i zameldował.  Wierny Hitlerowi i wyznawca nazizmu. Gdy w ostatnich latach przed wybuchem II wojny organizowano manifestacje wierności Niemców w nadgranicznych powiatach, w Złotowie wobec kilku tysięcy uczestników Manthey oświadczył przez gigantofony:

– Nie spocznę prędzej, aż znowu z baszt i murów Bydgoszczy powiewać będą niemieckie flagi i  narodowosocjalistyczny sztandar ze swastyką!

Podczas drugiej wojny światowej Manthey został wcielony do Wehrmachtu we wrześniu 1939 r. w stopniu kapitana rezerwy. Arno Manthey, generał broni, zginął w działaniach bojowych podczas wojny kontynuacyjnej w Finlandii. W czasach Hitlera odgrywał on w Złotowie szczególną rolę, naziści nawet nazywali jego nazwiskiem ulicę do Górznej.

literatura:

• Joachim Lilla , Martin Döring, Andreas Schulz: Statyści w mundurach: Członkowie Reichstagu 1933–1945. Poradnik biograficzny. Łącznie z członkami Reichstagu etnicznymi i narodowo-socjalistycznymi od maja 1924 r . Droste, Düsseldorf 2004, ISBN 3-7700-5254-4 , s. 1. 399

• Leon Kowalski „Czas próby” – Poznań 1965 r.

• „Z notesu Ericha Hoffmanna – Kronika Złotowa i okolic – część III lata 1921-1952”

Aby przybliżyć sobie temat nocy długich noży polecamy film „Zmierzch bogów” z 1969 roku, reżyseria Luchino Visconti.

Kreśląc historię upadku niemieckiej dynastii potentatów stali, von Essenbecków, Luchino Visconti próbuje dokonać analizy jednego z najbardziej tragicznych doświadczeń naszego wieku – nazizmu. Podkreślając rolę kapitału w procesie narodzin hitleryzmu, twórca ukazuje nazistów jako ludzi, których w walce o władzę nie powstrzymują żadne hamulce moralne.

Do najbardziej przejmujących fragmentów filmu należy sekwencja „nocy długich noży”, historycznej rozprawy z 30 czerwca 1934 r. pomiędzy pretorianami Hitlera – SS, a buntującą się masą rozczarowanych Führerem członków SA. Visconti nadał swojemu dziełu rozmach i monumentalny charakter, umiejętnie budując gęstą, dramatyczną atmosferę.