poniedziałek - piątek 8-16 sobota 10-14

Wzory haftu krajeńskiego – cykl spotkań w złotowskich szkołach podstawowych

Muzeum Ziemi Złotowskiej zrealizowało na przełomie września i października 2019 cykl spotkań  w miejskich szkołach podstawowych. Spotkania były kontynuacją ubiegłorocznego projektu „Haft Krajeński – tradycja ludowa i tradycja wytworzona”. Zorganizowane w 2018 roku: wystawa, cykl pięciu spotkań oraz publikacja i jej promocja pozwoliły upowszechnić wiedzę na temat tradycyjnego haftu krajeńskiego. Spotkania panelowe poza siedzibą muzeum, w pięciu ośrodkach kultury na terenie Krajny zintegrowały lokalną społeczność z obszarów odległych od dużych aglomeracji. Pojawiło się dzięki temu duże zainteresowanie tematyką haftu ze strony wychowawców młodego pokolenia. Liczne zapytania potwierdzają potrzebę organizacji wydarzeń poświęconych tradycjom regionalnym w okolicznych szkołach. Odbiorcami zadania były osoby zainteresowane haftem krajeńskim oraz dzieci, młodzież i grono pedagogiczne złotowskich szkół podstawowych.

23.09.2019, godz. 10:50 Szkoła Podstawowa Nr 2 w Złotowie

30.09.2019, godz. 10:00 Szkoła Podstawowa Nr 1 w Złotowie

07.10.2019, godz. 10:45 Zespół Szkół Katolickich im. Św. Wojciecha w Złotowie

21.10.2019, godz. 10:30 Szkoła Podstawowa Nr 3 w Złotowie

 

Na zadanie Wzory Haftu Krajeńskiego składał się cykl spotkań poza siedzibą muzeum oraz towarzysząca im publikacja. Do realizacji zadania zaproszono wieloletniego twórcę amatora Jerzego Brzezińskiego – hafciarza krajeńskiego oraz Joannę Skierę – animatorkę krajeńskiej tradycji wytworzonej. Opiekę merytoryczną sprawowała dr hab. Dorota Angutek – etnolog i kulturoznawca, od 2004 roku prowadząca badania nad haftem krajeńskim. Za koordynację zadania było odpowiedzialne Muzeum Ziemi Złotowskiej z dyrektor Kamilą Krzanik-Dworanowską na czele. Informacje o przedsięwzięciach dotarły do odbiorców poprzez rozmowy bezpośrednie w szkołach i muzeum, media internetowe oraz tradycyjne – zapowiedzi w prasie lokalnej i telewizji, plakaty, informatory/ulotki.

Spotkania mogły odbyć się poza siedzibą muzeum dzięki wsparciu okolicznych szkół, które zapewniły lokal z wyposażeniem – prąd, nagłośnienie, stoły i krzesła. Na przełomie września i października 2019 zrealizowano w miejskich szkołach podstawowych cztery spotkania: 23.09.2019, godz. 10:50 – Szkoła Podstawowa Nr 2 w Złotowie, 30.09.2019, godz. 10:00 – Szkoła Podstawowa Nr 1 w Złotowie, 07.10.2019, godz. 10:45 – Zespół Szkół Katolickich im. Św. Wojciecha w Złotowie, 21.10.2019, godz. 10:30 – Szkoła Podstawowa Nr 3 w Złotowie.

Wstępem do każdego spotkania była multimedialna prezentacja materiałów dotyczących haftu krajeńskiego. W wykładzie brały udział wybrane klasy, ale zdarzało się że i cała społeczność szkoły (Szkoła Katolicka), łącznie około 300 osób. Prelekcję w formie dostosowanej do percepcji odbiorców poprowadziła Kamila Krzanik-Dworanowska. Na skutek skomplikowanej historii i braku systematycznych badań etnograficznych Krajna jest jednym z nielicznych regionów w Polsce, który nie posiadał naukowo udokumentowanego oraz zrekonstruowanego wzornika haftu ludowego. Odbiorcy zadania poznali historię badań nad haftem krajeńskim, prawidłowy wzór historycznego ludowego haftu krajeńskiego z 1 poł. XX wieku, motywy, zasady kompozycji, kolorystykę i ściegi. Prezentacja ukazywała dużą aktywność twórców lokalnych i wsparcie instytucji kultury w kultywowaniu tradycji rodzimego haftu krajeńskiego.

Po prezentacji uczestnicy wzięli udział w pokazie tradycyjnej techniki hafciarskiej prezentowanej przez Jerzego Brzezińskiego. Techniką krajeńską jest haft płaski i sznureczek. Haft ten oparty jest na czterech kolorach: błękitnym, niebieskim, chabrowym i czarnym. Istnieje pewna dowolność w ich doborze do różnych kompozycji o czym opowiadał uczestnikom hafciarz. Osoby chętne do pracy długopisami odrysowywały wzory krajeńskie przez kalkę techniczną na przygotowanych kawałkach materiału płóciennego, a następnie pod opieką instruktora haftowały. Według dr hab. Angutek konwencjonalna tradycja hafciarska na Krajnie wyrasta z więzi lokalnych i regionalnych wynikających z faktu bycia Krajniakiem. Jednak współczesne techniki poprzez łatwość ich zastosowania  sprawiają, że haft jako żmudne rękodzieło jest wypierany przez bardziej nowoczesne i prostsze metody plastyczne, np. malowanie na porcelanie, szkle czy na tkaninie. Dlatego grupa uczestników zapoznała się z wpływem haftu krajeńskiego na współczesne wytwory rękodzielnicze biorąc udział w prowadzonych prze Joannę Skierę warsztatach malowania motywów z haftu krajeńskiego na spodkach porcelanowych oraz torbach bawełnianych. Uczestnicy mieli do dyspozycji przygotowane szablony z kolorystyką haftu krajeńskiego oraz kopie wzorów krajeńskich, które przez kalkę długopisami odrysowywali na porcelanie lub tkaninie. Następnie dzięki pędzelkom i specjalnym farbom (jedne do  porcelany, a drugie do jasnych tkanin) nanosili trzy kolory na przedmioty codziennego użytku. Efektem spotkań warsztatowych są oparte na krajeńskiej tradycji ludowej, współczesne przedmioty użytkowe. Własnoręczne wykonanie prac sprawiło, że przenoszone motywy zostały utrwalone w pamięci i świadomości odbiorców. W warsztatach uczestniczyło ponad 130 osób.

 

Skip to content