11 listopada 2023 (sobota), godz. 14:00

Ekspozycja opracowana przez Marka Fijałkowskiego, kustosza Muzeum Okręgowego w Pile z okazji 100. rocznicy powołania V dzielnicy ZPwN.

Wystawa prezentuje zarówno bogate zbiory naszego Muzeum, jak i Muzeum Okręgowego w Pile. Ubogacona jest eksponatami z Domu Polskiego w Zakrzewie oraz prywatnych kolekcjonerów z powiatu złotowskiego.

ks. B. Domański usilnie dążył do utworzenia oddzielnej dzielnicy dla terenów przygranicznych na wschodzie Niemiec.  Rada Naczelna Związku na wniosek Złotowskiej Rady Ludowej, zaproponowała walnemu zebraniu utworzenie Dzielnicy V ZPwN we wrześniu 1923 roku. Ukonstytuowała się 12 października i obejmowała 9 powiatów, od Wschowy na południu aż po Lębork na północy. Dysponowała trzema okręgami: kaszubskim, złotowskim i babimojskim. Okręgi złotowski i babimojski nazywane Pograniczem, w tym odpowiednio Południowym i Północnym, wchodziły w skład prowincji (tzw. Marchii Granicznej) i jednocześnie rejencji Grenzmark Posen Westpreussen (Poznań – Prusy Zachodnie) z siedzibą w Pile. Kaszubski należał do rejencji koszalińskiej – prowincji pomorskiej. Prezesem Dzielnicy Piątej został ks. Domański, Izydor Maćkowicz – kierownikiem, Paweł Panglisz – skarbnikiem. Jej utworzenie było zasługą ks. prezesa, który agitował na rzecz powstania osobnej administracji dla terenów odległych od Berlina, charakteryzujących się specyfiką regionów rolniczych i nastrojami dużych skupisk ludności autochtonicznej.