Muzeum Ziemi Złotowskiej zaprasza na Spotkanie z zabytkiem

Od Złotowa do Morskiego Oka – szlak Władysława Zamoyskiego (1853 – 1924)

prowadzący – Jerzy Jelonek
21 listopada 2024 (czwartek), godz. 17:00
Spichlerz Złotowski ul. Spichrzowa 9 w Złotowie
wstęp wolny
Zapraszamy na kolejne „Spotkanie z zabytkiem”, które tradycyjnie poprowadzi pracownik Muzeum Ziemi Złotowskiej, Jerzy Jelonek. Tym razem tematem spotkania będzie szlak Władysława Zamoyskiego (1853 – 1924).

Rok 2024 ogłoszono Rokiem Władysława Zamoyskiego. Kim był, że zasłużył sobie na takie wyróżnienie, i co łączyło go z naszym miastem?

Władysław hr. Zamoyski herbu Jelita urodził się na obczyźnie 18 listopada 1853 r. w Paryżu, zmarł 100 lat temu w Kórniku. Był synem Jadwigi z Działyńskich i generała Władysława Zamoyskiego. Rodzice wychowywali go w przekonaniu o konieczności służenia Ojczyźnie.
Mieszkając we Francji wielokrotnie przyjeżdżał do Wielkopolski, do Kórnika i Poznania odwiedzając ukochanego dziadka Tytusa Działyńskiego. Wiele podróżował, w tym do Turcji, Anglii, Australii i Oceanii, Nowej Zelandii, Stanów Zjednoczonych… skąd przywoził nowe doświadczenia i cenne eksponaty etnograficzne. Represje pruskie ograniczyły jego działalność w Wielkopolsce a okres I wojny musiał spędzić we Francji skąd w 1920 r. wraca do odrodzonej i utęsknionej Polski.
Znane są jego zasługi dla polskich Tatr. W 1889 r. kupił na licytacji dobra Zakopane, ocalając je od rabunkowej gospodarki leśnej i przejścia w obce – nie polskie – ręce. W sądzie międzynarodowym w Grazu uzyskał w 1902 r. wyrok przekazujący okolice Morskiego Oka z Królestwa Węgierskiego do Galicji, kończący 20 letni spór o ziemie tatrzańskie. Wspierał go w tym wieloletnim procesie doskonały prawnik, prof. UJK we Lwowie Oswald Balzer. To im Rzeczpospolita zawdzięcza, że ten najpiękniejszy zakątek z Morskim Okiem i wysokimi Tatrami znalazł się najpierw w granicach autonomicznej Galicji a po zakończeniu wojny wrócił do Polski. Wł. Zamoyski wspomaga też finansowo budowę bitej drogi do Morskiego Oka. W Zakopanem buduje centrum kulturalno–handlowe Bazar. Dzięki staraniom Zamoyskiego i A. Chramca powstała linia kolejowa Chabówka – Zakopane i szosa do stolicy Tatr, Zakopanego.
Władysław hrabia Zamoyski nie założył rodziny, majątek wraz z Biblioteką Kórnicką i cennymi, gromadzonymi przez przodków zbiorami przekazał NARODOWI POLSKIEMU tworząc fundację Zakłady Kórnickie.
W 1933 r.,, za wybitne zasługi dla kraju, pracę społeczną oraz wielką ofiarność” został pośmiertnie odznaczony przez Prezydenta RP Ignacego Mościckiego Wielką Wstęgą Orderu Odrodzenia Polski.

Władysław Zamojski był prawnukiem ostatniego polskiego właściciela Złotowa Ksawerego Działyńskiego. Był ostatnim – po kądzieli – potomkiem spoczywających w złotowskiej farze Anny z Opalińskich – Grudzińskiej i Zygmunta Grudzińskiego.
… a wszystko zaczęło się w 1627 r. na zamku w Złotowie, kiedy to jak pisze Anna Opalińska: ,,Roku 1627, 22 listopada […] dała się córka nasza za Jegomościa P[awła] Działyńskiego. Wesele we Złotowie odprawowało się”.
I tu się kończy, a może dopełnia? historia Władysława hr. Zamoyskiego zwanego ,,białym krukiem wśród arystokratów”, ,,Don Kichotem” lub ,,Zbawcą Tatr”. Jak powiedział Stefan Żeromski: ,,Bez niego Polska byłaby … niższa, bo bez Rysów i bez najpiękniejszego zakątka swej ziemi – Morskiego Oka”.