poniedziałek - piątek 8-16 sobota 10-14

Haftowane mądrości – makatki

Makatki, powszechnie wykonywano z białego płótna, początkowo samodziałów domowej roboty, następnie fabrycznych płócien surówek, prawie zawsze z przędzy bawełnianej. Haftowane ręcznie przez gospodynie prostym haftem na liniach naniesionego uprzednio wzoru. Pełniły funkcję dekoracyjną w miejskiej, następnie wiejskiej kuchni. Tematyka jest powiązana z dewizą tzw. trzech K: kuchnia, kościół, kołyska.
Ich rozkwit w Polsce przypada na lata 60-te XX w.

Makatkowe maksymy pełniły funkcję edukacyjną. Zawierały motywy świeckie i mądrości ludowe nawiązujące do pracy w kuchni, gospodarstwie domowym, przygotowywania i spożywania posiłków, czystości i higieny: Świża woda zdrowia doda. Kobietę na makatkach przedstawiano jako dobrą gospodynię, kucharkę, żonę i matkę: Czystość jest zaletą gosposi. Popularne także były makatki
o tematyce religijnej, był ro wyraz pobożności: Czuwaj nade mną o dobry Aniele, bo niebezpieczeństw grozi mi wiele. W przeciwieństwie do świętych obrazów, makatki miały wartość estetyczną.

Prezentowano treści ukazujące miłość, radość życia, zabawy – postacie bajkowe, np. Kopciuszka, Czerwonego Kapturka i wilka, krasnale, muchomory. Także te, związane z martwą naturą, np. wstążki, bukiety kwiatów lub kosze owoców. Pokarmy przedstawiane na makatkach symbolizowały dostatek
i obfitość. Spotykać można haftowane zwierzęta domowe i dzikie oraz ptaki.
Zwierzęta pokazywane były pojedynczo, albo w parach.

Makatki zawieszano nad stołami, przy umywalkach, kącikach higienicznych, miejscach związanych
z wodą i gotowaniem, na ścianie przy piecu lub kuchni kaflowej, przy szafkach z naczyniami.

Haftowane dawniej przez gospodynie makatki, dziś budzą duże zainteresowanie wśród odwiedzających nasze muzeum. Obecnie stanowią pamiątkę rodzinną lub część kolekcji muzeów i zbieraczy artefaktów.

Skip to content